Logopedie op maat van anderstalige kinderen
Logopedisten begeleiden vandaag niet alleen kinderen met een handicap. Ze ondersteunen ook het gezin zodat de dagelijkse interacties optimaal verlopen. Een belangrijke opdracht die ouders niet altijd goed begrijpen, vooral als ze een migratieachtergrond hebben.
In het revalidatiecentrum Comprendre et Parler werkt Pauline van der Straten Waillet als logopediste met erg jonge dove kinderen. “We komen in actie vanaf de eerste levensmaanden, zowel in het centrum als thuis. We zoeken vooral manieren om de voorwaarden voor taalontwikkeling te ondersteunen, met andere woorden de non-verbale vaardigheden die leiden tot taal: visueel contact, wisselen van beurt of spreker, bewust worden van objectpermanentie, gedeelde aandacht… Het is belangrijk dat ouders reageren op dit voortalige gedrag van hun kind. Als het kirt bijvoorbeeld of voorwerpen aanwijst met zijn vingertje.”
Pauline en de andere logopedisten proberen dit tijdens de vroeginterventie uit te leggen aan de ouders. Dat is niet altijd evident, zeker niet wanneer de ouders een migratieachtergrond hebben. “Soms kenden ze niet zoiets als een logopedist in hun land van herkomst, ze kunnen er zich geen voorstelling van maken. Sommigen spreken ook weinig tot geen Frans. Maar we werken net vaker met deze doelgroep: ongeveer 40% van de kinderen in het centrum Comprendre et Parler is niet eentalig Franstalig.”
Geïllustreerd materiaal
Deze taalkundige en culturele verschillen brengen veel logopedisten van de wijs. Ze zijn op zoek naar tools om efficiënter samen te werken en te communiceren met dit publiek. Zo kwam Pauline op het idee om samen met het Fonds Daniël De Coninck een project uit te werken dat de behoeften van logopedisten op dit vlak in kaart brengt en tools ontwikkelt als antwoord daarop. Ze maakte een literatuuroverzicht over logopedie voor gezinnen met een migratieachtergrond en tweetaligheid bij kinderen met een auditieve handicap. Daarnaast ontmoette ze ook logopedisten en ouders met een migratieachtergrond. “Logopedisten willen materiaal met tekeningen of materiaal in verschillende talen om advies te kunnen geven aan ouders, zoals herformuleren wat een kind heeft gezegd. Ze zoeken ook voorbeelden van interacties tussen ouders en kinderen op video. Een andere behoefte, vooral ten opzichte van leidinggevenden, is meer tijd om met die gezinnen te werken.”
De geïnterviewde ouders zeggen over het algemeen dat ze tevreden zijn over de hulp. Degenen die weinig Frans spreken willen graag het werk van de logopedist en het doel van de verschillende activiteiten beter begrijpen. Verklarend materiaal, zelfs in het Frans, kan nuttig zijn, want ze vinden vaak wel iemand die het voor hen kan vertalen (met inbegrip van vertaalprogramma’s), maar nog beter is de aanwezigheid van een tolk op sleutelmomenten.
Hiaten vullen
Tijdens haar onderzoek merkte Pauline dat er eigenlijk al heel wat bestaat. “Ik heb veel voorlichtingsmateriaal gevonden, bijvoorbeeld van organisaties uit Frankrijk of Québec dat vertaald was, met ook affiches en video’s voor ouders. Er is ook veel nuttige informatie voor professionelen maar die zit zowat overal verspreid op het internet. Ik wil een website opzetten die al deze informatie samenbrengt zodat ze makkelijk kan geraadpleegd worden. Er zijn echter nog lacunes waarvoor we zelf materiaal moeten uitwerken (over de klassieke stappen in de taalkundige ontwikkeling van tweetalige kinderen of de rol van de logopedist bij de begeleiding van de ouders) met de hulp van een illustratrice die gespecialiseerd is in pedagogische tekeningen. Het materiaal zal worden vertaald in drie talen, namelijk Arabisch, Turks en Pools. Het is ook nuttig voor professionelen die werken met tweetalige kinderen met andere handicaps dan doofheid.” Deze tools worden verspreid via vakverenigingen van logopedisten, gespecialiseerde Facebookpagina’s…
Pauline wil ook graag uitlegvideo’s maken. Er is te weinig budget om professionele videomakers in te huren maar ze overweegt een samenwerking met hogescholen. Ze zal de conclusies in een wetenschappelijke synthese gieten. Die kan worden voorgesteld tijdens workshops en conferenties, want zelfs professionelen hebben nog veel vastgeroeste ideeën over werken met tweetalige kinderen. Op termijn wil ze zelfs een voortgezette opleiding over logopedie organiseren voor tweetalige kinderen.
Gesteund initiatief 2018 – Beurzen voor eerstelijnsprofessionals